به قلم مدیر سایت
از آنجا که موبدان، ثروتمندان و درباریان در برگزیدن زنان متعدد، راه افراط را پیش گرفتند، اکثریت مردان با کمبود زن مواجه شدند. قباد ـ پادشاه ساسانی ـ به جای اینکه از زن بارگی نور چشمی ها جلوگیری کند، برای رفع این مشکل، چند شوهری را تجویز کرد.
ظاهر یکی از بندهای «مادیان هزار دادستان» (هزار رای حقوقی در زمان ساسانیان) جواز چند شوهری است و گویا همان کار قباد، رنگ قانونی به خود گرفته است.
در صفحه 102، فصل هفتم (درِ طلاق) چنین آمده است:
«چنانچه (شوهری) به زن (خویش) بگوید که "من (تو را) نسبت به خویشتن سالار (و) مختار کردم" طلاق تحقق نیافته است، بلکه به او اختیار در شوی کردن به گونه چگرزنی داده است».
طبق این نوشته، در فرض بالا، زن در عین حال که شوهر داشته و طلاق نگرفته بوده می توانسته چکرزن شود. چکرزن کسی بوده که دومین بار ازدواج می کرده است.
نادرستی مطلب فوق:
اگر نقل های متعدد دیگر در مورد چندشوهری در عصر ساسانی در دست نباشد، به صرف آنچه در ترجمه مادیان آمده، نمی توان چند شوهری را اثبات کرد؛ زیرا اگر چنین چیزی وجود داشت ـ با توجه به اهمیت آن ـ خبر آن با نقل های متعدد به ما می رسید چنانکه در مورد ازدواج با محارم زرتشتی ها نقل های متعدد داریم.
بنابراین ممکن است در ترجمه مادیان اشتباهی رخ داده باشد یا اینکه جدایی زن و شوهر با غیر از طلاق هم صورت می گرفته. در اسلام علاوه بر طلاق، با فسخ نیز جدایی زن و شوهر حاصل می شود. شاید راه جدایی دیگر نیز در زمان ساسانیان وجود داشته. ممکن است مراد مادیان این باشد که با این سخن، طلاق صورت نگرفته بلکه با راه دیگر، جدایی حاصل شده.
بعید است بتوان گفت «طلاق» در عبارت «طلاق تحقق نیافته» اشتباه ترجمه شده زیرا اگر در این بند، سخنی از طلاق نباشد، جایش ذیل عنوان «درِ طلاق» نیست.